12 - 14 november
Hasselt :
Weekend der
Belgische Bieren
info : Limburgse Biervrienden

Gagel en het Gagelbier,
een Kempens volmoutbier

De “Gageleer” is een goudblond volmoutbier van hoge gisting met de kenmerkende smaak van Gagel met vooral een fruitige toets. Het biobier is een creatie van Louis Meulders, geboren te Merksplas in 1943 en iemand die al vele jaren gepassioneerd is door alles wat met bier te maken heeft.
De Gagel (generische naam myrica gale) is een lage, tweehuizige struik van matig vochtige tot zeer natte, zure, venige grond. Dit gewas maakte tot de vroege middeleeuwen deel uit van het gruit of gruut, een plantenmengeling waarmee het bier werd gearomatiseerd vóór het gebruik van de hop vanuit Beieren algemeen ingang vond in de brouwerswereld.
De Gagel bloeit eind maart – half april en komt daarna pas in blad. Deze plant met zijn opvallende geur bevat een aromatische olie die zich bevindt in de harsklieren van de bladeren. Deze oliën zijn licht toxisch en roesverwekkend. De struik werd zowel beschouwd als een medicinale als een toverplant en werd bijvoorbeeld bij kiespijn toegepast. Door zijn sterk aroma heeft deze plant ook een insectenwerende eigenschap. Vandaar de volkse benaming “vlooienhout”. Gagel werd immers bijgevoegd in de strozak om het ongedierte uit bed te houden.
Bij mannelijke struiken verschijnen de katjes al in de zomer voor de bloei in de oksels van de bovenste bladeren van een tak. De dof grijsgroene bladeren die de hele zomer aspect bepalend waren in het gagelrietmoeras vallen in de herfst af. In de winter blijven enkel de glanzend donkerbruine takken met daarop de katjes in een twee-rijige tros. In het vroege voorjaar komt de meesterschilder te voorschijn en gooien de nu bloeiende mannelijke katjes oranje-roestbruine overvloed in het landschap. Wie goed zoekt kan hier en daar een vrouwelijke plant vinden met onopvallende bourgognerode bloemen.
Deze kleurenweelde was bij openluchtschilders uit het hele land bekend en ze kwamen naar de Kempen om hun talent aan deze natuur te toetsen. Ook nu nog weten de landschapsschilders waar ze moeten zijn. In de late zomer vallen de zeldzame vrouwelijke planten beter op want dan zijn ze met donkergroene vruchten beladen. Bij het rijpen kleuren deze geelachtig. Ook zij zijn net als de onderkant van de bladeren voorzien van goudgele oliehoudende klieren.
Gagel staat het liefst met zijn voeten in het water. De struik is zeldzaam geworden, natuurbescherming is nodig. In de Middeleeuwen was de plant bekend als Brabantse Myrthe en die naam leeft nu nog voort in het Duits, tot zelfs het Spaans, waar de enige naam voor de plant nog steeds Mirto de Brabante is.
Gageleer wordt sinds 1996 gebrouwen door 'de Proefbrouwerij' in Lochristi ten voordele van Natuurpunt. De opbrengst wordt gebruikt voor het onderhoud en de aankoop van natuurgebieden. In 2003 werd Gageleer gecertificeerd als biologisch bier.

Aan de ingang van ons
GAGEL-complex hebben wij
recentelijk een Gagelboompje
geplant.
Net als onze woningen wordt
ook dit plantje uiterst verzorgd.